Η κλιματική αλλαγή ευνοεί τους σεισμούς

Εντονα σεισμικά φαινόμενα και συνεχείς μετακινήσεις τεκτονικών πλακών σε ολόκληρο τον πλανήτη «πυροδοτούν» τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η υπερθέρμανση του πλανήτη, με τους επιστήμονες, να επισημαίνουν πως οι ατμοσφαιρικές διαταραχές δεν προκαλούν μόνο λιώσιμο των πάγων και ερημοποίηση, αλλά επιδρούν στις γεωλογικές διεργασίες που γίνονται στον φλοιό της Γης, ευνοώντας την εκδήλωση καταστροφικών γεγονότων.

Εξετάζοντας τους γεωλογικούς και γεωμορφολογικούς κινδύνους από την κλιματική αλλαγή, οι ειδικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι αλλαγές στο κλίμα μπορεί να διαταράξουν την ευαίσθητη ισορροπία του πλανήτη μας και να προκαλέσουν μια σειρά από γεωλογικές καταστροφές. Πολλοί επιστήμονες είχαν εκφράσει στο παρελθόν την υποψία ότι οι διεργασίες που γίνονται στον φλοιό της Γης, όπως για παράδειγμα η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, συνδέονται με τις κλιματικές συνθήκες. Στο Λονδίνο, μια ομάδα ειδικών έχει υποστηρίξει ότι τα πετρώματα του φλοιού είναι ευαίσθητα στις διαφοροποιήσεις που παρουσιάζουν ο αέρας, το νερό των ωκεανών και οι πάγοι, με τον καθηγητή του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), Μπιλ Μαγκουάιρ, να επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι «δεν χρειάζεται να παρουσιαστούν ευρείας κλίμακας αλλαγές στη βιόσφαιρα για να νιώσουμε τον φλοιό να αντιδρά κάτω από τα πόδια μας».

Την ίδια στιγμή, ομάδα επιστημόνων από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αυστραλία επιβεβαιώνει το γεγονός, επισημαίνοντας σε έρευνά τους ότι η ενίσχυση των μουσώνων στην Ινδία επιτάχυνε κατά 20% τις κινήσεις της ινδικής πλάκας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 εκατομμυρίων ετών, προκαλώντας αντίστοιχα σεισμικά φαινόμενα. Η κλιματική αλλαγή συντελείται από τις αυξημένες εκπομπές αερίων και έχει προκαλέσει αύξηση της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Ομάδα ειδικών από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και του UCL υποστήριξαν με βάση μελέτες που διενήργησαν ότι οι μικρές αλλαγές του επιπέδου της στάθμης της θάλασσας μπορεί να επηρεάσουν τη σεισμικότητα στην Ανατολική Ανωφέρεια του Ειρηνικού (Εast Ρacific Rise), που είναι μία από τις πιο γρήγορα εκτεινόμενες τεκτονικές πλάκες του πλανήτη. Οι ειδικοί επικέντρωσαν την έρευνά τους στη λεγόμενη ανατολική μικροπλάκα, η οποία εκτείνεται κάτω από τον ωκεανό στα ανοικτά των Νησιών του Πάσχα. Επέλεξαν να μελετήσουν την πλάκα αυτή επειδή είναι σχετικά απομονωμένη από γειτονικά ρήγματα και επειδή θα ήταν ευκολότερο να διακρίνουν τις αλλαγές στα χαρακτηριστικά της, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις τους, από το 1973 και μετά, η έλευση του Ελ Νίνιο κάθε λίγα χρόνια συνδεόταν με μια μεγαλύτερη συχνότητα εκδήλωσης υποθαλάσσιων σεισμών με μέγεθος από 4 έως 6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Οι Άγγλοι επιστήμονες είναι πεπεισμένοι ότι οι σεισμοί προκαλούνταν από το Ελ Νίνιο, επειδή το φαινόμενο αυτό οδηγούσε σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά μερικά χιλιοστά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση των ρευστών στους πόρους των πετρωμάτων κάτω από τον πυθμένα. Η πίεση αυτή, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι αρκετή για να εξουδετερώσει τις δυνάμεις της τριβής που συγκρατούν στη θέση τους τις πλάκες των πετρωμάτων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για την ολίσθηση ρηγμάτων.

Πρόβλεψη σεισμών
Η μακροχρόνια αλλαγή του κλίματος έχει τη δυνατότητα να περιστρέψει τις τεκτονικές πλάκες της Γης, όπως έχει επισημάνει στο παρελθόν μελέτη του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας (ANU).

Οι ερευνητές του ANU, σε συνεργασία με επιστημονική ομάδα από τη Γερμανία και τη Γαλλία, έχουν παρατηρήσει μια σύνδεση μεταξύ της κίνησης της ινδικής πλάκας κατά τα τελευταία 10.000.000 χρόνια και της εντατικοποίησης των ινδικών μουσώνων. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε ότι οι μουσώνες αυξάνονται κατά 4 μέτρα κάθε χρόνο, επιταχύνοντας την κίνηση της ινδικής πλάκας κατά 1 εκατοστό τον χρόνο, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο Δρ. Τζιανπιέρο Ιαφαλντάνο από το ANU, επισημαίνοντας πως «η σημασία του ευρήματος αυτού, έγκειται στην αναγνώριση, για πρώτη φορά, ότι οι μακροπρόθεσμες κλιματικές αλλαγές έχουν τη δυνατότητα να ενεργούν ως δύναμη και να επηρεάζουν την κίνηση των τεκτονικών πλακών».

Αυτό που ελπίζουν οι επιστήμονες είναι ότι αυτά τα ευρήματα θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για την πρόβλεψη σεισμών μεγάλης κλίμακας. «Οι σεισμοί συμβαίνουν όταν οι δυνάμεις που κινούν τις πλάκες κατά μήκος των ορίων τους, φθάνουν ορισμένα όρια. Για να κατανοήσουμε το σεισμικό δυναμικό των ορίων των πλακών, είναι σημαντικό να εντοπίσουμε όλους τους πιθανούς παράγοντες που προκάλεσαν αλλαγή στην κίνηση των πλακών κατά το παρελθόν», προσέθεσε ο Δρ. Τζιανπιέρο Ιαφαλντάνο. Ωστόσο, δεν μπορούμε να συναγάγουμε ότι η υπερθέρμανση θα επιφέρει μεγαλύτερη συχνότητα ισχυρών σεισμών, καθώς πρόκειται για εξελίξεις που σημειώνονται σε βάθος εκατομμυρίων ετών.

 Του Κοσμά Ζακυνθινού
kzakinthinos@pegasus.gr